Begin juni belde Ghislaine Melman naar het Wijncafé met de vraag of ik mee wilde op wijnreis naar Alto Adige in noord Italië. Little did I know dat het niet om zomaar een reisje ging…

Het betrof het Alto Adige Wine Summit 2019.

Prachtig maar complex gebied

Eerst even over Alto Adige, of Süd Tirol op z’n Duits. Het is een prachtig gebied in het noorden van Italië, aan de grens met Oostenrijk en in het lager gelegen deel van de Dolomieten.

Alto Adige betekend ‘Boven de rivier Adige’. Een beetje zoals betekenis van onze provincie Overijsel. De connectie met Oostenrijk en het vroegere Oostenrijks-Hongaarse rijk is sterk te voelen in heel de regio. De voertaal is Duits, plaats en straatnamen zijn in het Duits en Italiaans, (lokale) druiventassen hebben verschillende benamingen en hoe strak alles in deze noord Italiaanse regio georganiseerd wordt is ongekend. Echt Deutsche pünktlichkeit!

Of Italiaanse dan in dit geval…

De bodem bestaat voornamelijk uit kalk houdende klei (mee gebracht door Gletsjers), met daarnaast een groot deel vulkanisch gesteente, miljoenen jaren geleden ontstaat door vulkaanuitbarstingen.

Door de samenstelling van dit terroir kan men een breed scala aan druivenrassen aanplanten (62% wit en 38% blauw) en een groot aantal stijlen in wijn maken en aanbieden. De belangrijkste druivenrassen zijn: Schiava (Vernatsch), Pinot Grigio, Gewürztraminer, Pinot Bianco, Pinot Nero, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Merlot, Cabernet Sauvignon, Müller Thurgau, Kerner, Riesling en Vetliner.

7.00 uur ’s ochtends aanwezig op Schiphol

De trip begon donderdag 5 september met een vlucht van Schiphol naar Venetië. De koffie op Schiphol was hard nodig, want 7 uur in de ochtend aanwezig is voor een avondmens behoorlijk zwaar.

Het eerste wat deden na aankomst in Bolzano (Of Bozen auf Deutsch) was een wijnbar opzoeken, want reizen maakt dorstig.

Dikke tip: Lisa’s Wineboutique. Super enthousiaste Italiaanse dame, allemaal grote Italiaanse wijnen (voor goede prijzen!) en midden in het historische centrum van Bolzano.

’s Avonds namen we plaats voor het diner in een prachtig kasteel in Bolzano; Maretsch, wat uit de 13e eeuw stamt.

Aan iedere tafel nam een wijnmaker plaats, welke zijn of haar wijnen schonk bij de geserveerde gerechten. Aan onze tafel werden de wijnen van de coöperatie Kellerei Kurtatsch geschonken, waarbij voor mij de AMOS (Een blend van verschillende druiven en percelen) en de Pinot Grigio (Niet verwarren met de vaak eenvoudige Pinot Grigio uit Veneto AUB!) er uit sprongen als ware ‘food wines’.

De ‘Bordeaux blend’, uit een lager gelegen (Lees: warmer) deel van Alto Adige viel me juist tegen door het hoge alcoholpercentage. Iets met schoenmaker en leest?

NOI Techpark

Er werd gesproken over klimaatverandering en hoe de druivenboeren en wijnmakers hier mee omgaan. Zo wordt er tegenwoordig steeds hoger aangeplant om het sneller rijpen van de druiven tegen te gaan en is men steeds bewuster bezig in zowel de wijngaard (Duurzaam of biologisch werken) en in de wijnkelder (o.a. Water hergebruiken en zonne-energie).

Dr. Carlo Ferreri sprak uitgebreid over de verschillen in geografie en wat voor een invloed dat heeft op de rijping van de druiven in Alto Adige. Er zijn zeer duidelijk verschillen te bemerken in rijping, aroma ontwikkeling en zelfs kleur van de druiven, op de verschillende plekken/hoogtes in Alto Adige.

Ook was er een panel discussie met o.a. Norbert Niederkofler (Later meer over deze meneer), waaruit naar voren kwam dat de lokale tradities en ingrediënten (en dus ook druivenrassen) Alto Adige zo uniek maken en dat deze key figures centraal moeten staan voor de toekomst van Alto Adige. En dat ben ik helemaal met het panel eens!

Na de lunch (inclusief wijn, DUH) waren er twee proeverijen.
Een overzichtsproeverij waarbij ongeveer 50 wijnmakers hun nieuwe wijnen presenteerden welke nog niet op de markt waren. Veel jonge wijnen uit 2018, een paar ‘barrel samples’ en bovenal wederom de frisse, elegante wijnen die mij het meest aanspraken.

De ‘Bordeaux blends’ en lang houtgerijpte Lagrein wijnen waren mij weer te krachtig en tannineus. Wederom iets met een schoenmaker en z’n leest misschien?

De andere proeverij was duidelijk serieuzer. Hier kon men aan de hand van een lijst met genummerde wijnen, wijn ‘bestellen’ om te proeven. Een beetje zoals in een all you can eat restaurant.

All you can taste, I like!

Voor mij waren de mensen die er zaten te proeven toch echt wat te serieus. Als iemand te luid sprak werd met ferme taal duidelijk gemaakt dat dit niet de bedoeling was. SSSSHHT!

Wel super knap hoor, zo geconcentreerd proeven, maar ik bespreek de wijn dan toch liever in een wat informelere setting. Dus snel terug naar de overzichtsproeverij en lekker met wijnmakers praten over hun wijnen, veel gezelliger een leerzamer. #ThunderNerds

Nobert Niederkofler

Wie? Nobert Niederkofler is de chef-kok van de enige 3 Michelinsterren restaurant in Alto Adige, St. Hubertus. Het motto van St. Hubertus is ‘Cook the mountain’. Alle ingrediënten die gebruikt worden in de keuken van Norbert komen uit Alto Adige. En aan ‘waste’ doen ze niet in de keuken van Nobert.

De 150 aanwezigen van de Alto Adige Wine Summit hadden de eer om van zijn kookkunsten te mogen genieten tijdens een 5 gangen, ‘walking dinner’ in de tuin van Parkhotel Laurin in Bolzano. Natuurlijk begeleid met wijnen uit Alto Adige.

Dit was sowieso het beste diner van 2019 voor mij so far! Ook voor een leuke maaltijd kun je dus best oké terecht in Alto Adige ;)

Op dag 3 (Zaterdag 7 september) werden de groepen opgedeeld en belande ik zowaar bij een aantal MW’s in een busje en samen met mijn nieuwe vriend,

de Amerikaan Kevin Day (Check vooral Kevin's website even!), om op een tour te gaan door de wijngaarden van Alto Adige. Voor de trip was iedereen gevraagd om aan te geven ‘welk druivenras’ je graag zou willen bezoeken. En als er ergens Pinot Noir staat dan ga ik ALTIJD voor Pinot Noir.

I-LOVE-PINOT-NOIR!  

Op 2.000 meter hoogte groeien geen druiven, maar is het uitzicht wel zeer spectaculair (en koud, 0°C)!  Na de geweldige Pinot tour en proeverij ging 150 man met de kabelbaal naar het Sofie Refuge, hoog in de Dolomieten op 2.410 meter hoogte. Hier waren wederom veel wijnmakers aanwezig om hun wijnen te presenteren en werd er een traditionele Süd Tiroler maaltijd genuttigd.

Bubbels!

Zouden we toch bijna mijn favoriete wijn overgeslagen hebben zeg! Maar gelukkig was er op de laatste ochtend (Zondag 8 september) een brunch, met daarbij aanwezig producenten van mousserende wijnen uit Alto Adige. Een beetje een ondergeschoven kindje in dit gebied (Trentino is bijvoorbeeld veel bekender), omdat vooral de frisse witte en de lokale rode wijnen bekend zijn. Maar daarom absoluut niet minder goed.
Allemaal gemaakt volgens de traditionele methode en met lange fles rijping voor complexe, gulle wijnen, maar allemaal met een verfrissende zuurgraad. HEER-LIJK!

Over bubbels gesproken, de terugweg naar het vliegveld in Venetië ging via binnendoor wegen omdat  de snelweg te druk was, rechtstreeks door het hart van het Prosecco gebied. Ik heb zelden zoveel wijngaarden om me heen gezien!

Apline freshness meets Italian elegance

Dit was het thema van het diner met Nobert Niederkofler, maar wat mij betreft ook het thema van deze trip en een perfecte omschrijving van wat er allemaal in Alto Adige gebeurt op dit moment. De elegantie en frisheid van de wijnen uit Alto Adige spreken voor zich en dit moeten de wijnmakers in Alto Adige omarmen.

Druivenrassen en wijnen die er voor mij uitsprongen waren ook vooral de frisse en aromatische varianten. Burgunders (Pinot Bianco, Grigio en Nero), Kerner (Een kruising tussen Riesling en Schiava), Müller Thurgau, Veltliner en Sauvignon Blanc. En dan vooral van hoger gelegen wijngebieden als het Eisacktal.
Dus in plaats van het aanplanten van meer populaire druivenrassen als Chardonnay en Cabernet Sauvignon, vindt ik dat de schoenmakers meer bij hun leest moeten blijven en vooral de Alpine freshness  en de  Italian elegance  moeten behouden in hun wijnen. Dit kan mede bewerkstelligd worden door  wijngaarden hoger in de Dolomieten aan te planten en door druivenrassen te gebruiken welke het beste bij het klimaat en de traditie van Alto Adige passen.