Het zijn vreemde tijden en dus genoeg tijd om te studeren en het schrijven van leuke stukkies!

Pasen komt er aan, helaas zonder Nederlandse bloemen tijdens de ‘urbi et orbi’ van de Paus dit jaar. “Bedankt voor de bloemen, uit Holland.”

Dit gaf mij het idee om een artikel te schrijven over een van de beroemdste appellations in het zuiden van de Rhône vallei:

Chateauneuf-du-Pape.

Daar komt bij dat ik een poosje geleden het geluk had om een van beroemdste ‘Chateauneuf’s’ te proeven, namelijk Chateau de Beaucastel van de familie Perrin uit het oogstjaar1995!

Here we go

De Rhône rivier, 250 kilometer lang, loopt van de Zwitserse grens, door Frankrijk naar het zuiden, richting de Middellandse Zee. De Rhône vallei is verdeeld in twee delen. Het noordelijke deel met o.a. beroemde dorpen als Condrieu (Viognier country) en Hermitage (J.L. Chave!) + Côte Rôtie voor de Syrah liefhebbers!
En het zuidelijke deel, waar de wijnen veelal geblend zijn met grote delen Grenache Noir, Syrah en Mourvèdre voor rood en voor wit Marsanne, Clairette en Grenache Blanc. Deze twee delen worden gescheiden door Montélimar, waar een klein stukje zonder wijngaarden is, maar wel wereldberoemde Nougat vandaan komt. Nomnomnom

Waar  het noorden duidelijk koeler is, mede door hoger gelegen wijngaarden, ondervindt het zuiden overduidelijk meer invloed van de Middellandse Zee en is het klimaat mediterraan. Dit verklaard ook meteen waarom Grenache het hier zo goed doet.

Het zuiden is beroemd vanwege de betaalbare Côtes du Rhône (Villages) wijnen, welke vaak echte koopjes zijn, van goede kwaliteit, in zowel wit, rood als rosé. Andere beroemde regio’s in het zuiden van de Rhône zijn o.a. Gigondas, Vaucluse, Luberon, Ventoux, Tavel en Lirac.

Maar het aller beroemdst is toch wel Chateauneuf-du-Pape. Niet meer dan een klein dorpje, met 2.000 inwoners, waar toevallig een beroemd kasteel (ruïne) staat. Dit ’nieuwe kasteel van de Paus’, werd gebouwd tijdens de Babylonische ballingschap der pausen tussen 1309 1377. Aanleiding hiervoor was de verkiezing van de Franse Paus Clement V in 1305, welke op aandringen van de Franse koning in Avignon ging wonen. Men beweert dat hij opdracht gaf tot het aanplanten van druiven rondom zijn kasteel, echter was het zijn opvolger Paus John XXII welke er pas echt investeerde in de wijnbouw in Chateauneuf-du-Pape.

Tot de 18e eeuw, werden de wijnen verkocht als Vin d’Avignon. Pas vanaf de 19e eeuw werd de wijn Chateauneuf-du-Pape  wat bekender, tot aan de druifluis epidemie eind 19e eeuw… 

Mede om het namaken van wijnen tegen te gaan, werd dankzij Baron Le Roy van Chateau Fortia, Chateauneuf  de eerste regio met een strenge regelgeving in Frankrijk in 1923, welke uiteindelijk resulteerden in de eerste AOC van Frankrijk in 1936.

Chateauneuf is het paradepaardje van het zuiden, waar Frankrijks beroemdste wijnen gemaakt worden, zowel rood (90%) als wit.

Als AOC heeft Chateauneuf-du-Pape het hoogst minimale potentiële alcohol percentage (12,5%) van alle Franse AOC’s, maar mede door de klimaat verandering behalen deze wijnen makkelijk 14,5% of vaak zelfs meer. Uitdagingen voor de wijnmakers dus, aangezien de consument liever minder alcoholische wijnen drinkt tegenwoordig.

Er worden ‘easy drinking’, simpele Chateauneuf’s gemaakt door grote bedrijven, maar voornamelijk de familie bedrijven produceren de crème de la crème onder de Chateauneuf-du-Pape wijnen.

Niet minder dan 18(!) verschillende druivenrassen zijn toegestaan bij het maken van Chateauneuf-du-Pape, waar Grenache Noir het belangrijkste is. De beroemde Syrah druif, die het moeilijk heeft in het hete zuiden, wordt steeds meer vervangen door grotere delen van de laat rijpende Mourvèdre.
Jonge, rode Chateauneuf’s kunnen moeilijk te drinken zijn, door hun hoge alcoholpercentage en krachtige intensiteit, maar kunnen geweldig ouderen in fles en ontwikkelen dan prachtige aroma’s van leer en zoete specerijen en worden uiteindelijk bijzondere verfijnd.

Cinsault

Counoise

Grenache Noir

Mourvèdre

Muscardin

Piquepoul Noir

Syrah

Terret Noir

Vaccarèse

Bourboulenc

Clairette Blanche

Clairette Rose

Grenache Blanc

Grenache Gris

Picardan

Piquepoul Blanc

Piquepoul Gris

Roussanne

Stenen in de wijngaard

In sommige delen rondom het dorp liggen de beroemde Galets, ronde keien welke de warmte van de zon overdag opnemen en ’s nachts afgeven aan de rijpende druiven welke aan de ‘bushvines’ a.k.a. 'gobelet' stokken hangen te rijpen. Echter in de meeste wijngaarden zijn de bodems bijzonder gevarieerd.
Er zijn delen met kalkhoudende klei, grote delen met zanderige bodems en vele wijngaarden met een mix van al deze bodem types. De meeste wijnen worden gemaakt van blends van al deze bodem types, echter sommige producenten maken ‘singel vineyards’, wijnen van een druivenras of van zeer oude stokken.