Oranje wijnen
Oranje bóóóóóven
Orange wine, distinctive dry and tannic white-grape wine style with links to the contemporary natural wine movement, but inspired by antiquity.
Het idee bekroop me de afgelopen dagen dat we dit jaar geen Koningsdag kunnen vieren. En daar baal ik van, want tijdens Koningsdag drink ik normaliter graag een oranjebittertje, maar dan wel een andere dan die er tijdens Koninklijke feestelijkheden gedronken wordt.
Maar oranje wijnen zijn zeker niet iets van deze tijd, hoe hip ze nu misschien ook mogen zijn. Duizenden jaren geleden maakte men al wijn op deze manier in Georgië, de bakermat van de wijnbouw. Archeologen vonden hier aardewerken kruiken (Amfora), welke wijn residu bevatten en waarschijnlijk 8.000 jaar oud zijn! De toenmalige bewoners van de Kaukasus stopten hun hele druiventrossen, met toevoeging van bijvoorbeeld kruiden, in aardewerken kruiken en begroeven ze onder de grond. De natuurlijk wisselende temperaturen zorgen voor de spontane vergisting en het rijpen van de wijn in de kruik zelf.
Of het uiteindelijke resultaat ook lekker was zullen we nooit weten, maat dit is wel hoe wijn is ontstaan. Na de Georgiërs gingen ook de Romeinen en de Grieken wijn maken op deze manier zo werd wijnbouw uiteindelijk over Europa en, mede dankzij ons reislustige Nederlanders, verspreid over heel de wereld.
J. Robinson, Oxford companion to wine, 2014
Ik heb ’t over ‘orange wine’, oftewel witte wijn, maar geproduceerd met de zelfde technieken als rode wijn. Orange wines, of oranje wijnen, worden gemaakt door rijpe witte druiven met schil en al te vergisten. Normaliter worden witte druiven direct in de winery geperst en gescheiden van de schilletjes. Dit sap wordt dan vergist tot een heldere en zuivere witte wijn. Bij oranje wijnen worden de druiven gekneusd om het sap vrij te maken.
Dit sap komt dan in contact met de schillen van de druif, welke op hun beurt dan kleur, smaak en tannine afgeven. Afhankelijk van de rijpheid van de druif, het druivenras (Pinot Gris geeft meer kleur dan bijvoorbeeld Sauvignon Blanc) en hoe lang het contact met de schillen plaats vindt, ontstaat er dan een wijn met kleuren die neigen naar geel, goud, amber, oranje of zelfs roze oftewel orange wine. En het is misschien een wel van de hipste wijn soorten van dit moment.
Maar oranje wijnen zijn zeker niet iets van deze tijd, hoe hip ze nu misschien ook mogen zijn. Duizenden jaren geleden maakte men al wijn op deze manier in Georgië, de bakermat van de wijnbouw. Archeologen vonden hier aardewerken kruiken (Amfora), welke wijn residu bevatten en waarschijnlijk 8.000 jaar oud zijn! De toenmalige bewoners van de Kaukasus stopten hun hele druiventrossen, met toevoeging van bijvoorbeeld kruiden, in aardewerken kruiken en begroeven ze onder de grond. De natuurlijk wisselende temperaturen zorgen voor de spontane vergisting en het rijpen van de wijn in de kruik zelf.
Of het uiteindelijke resultaat ook lekker was zullen we nooit weten, maat dit is wel hoe wijn is ontstaan. Na de Georgiërs gingen ook de Romeinen en de Grieken wijn maken op deze manier zo werd wijnbouw uiteindelijk over Europa en, mede dankzij ons reislustige Nederlanders, verspreid over heel de wereld.
De hele oranje wijn (en natuur wijn) ‘hype’
is eind 20ste eeuw over komen waaien vanuit zuid/oost Europa. In o.a. Moldavië en Slovenië en vlak over de grens, in Friuli, Italië, maakt men sinds jaar en dag al witte wijnen met schilcontact, maar door de technische revolutie in de wijnwereld vanaf de jaren ’50, werden deze wijnen niet of nauwelijks gedronken in de westerse wereld. Men verwachte hier heldere en zuivere wijnen en oranje wijnen zijn zeker niet helder! Sterker nog, sommige oranje wijn producenten beweren dat je de fles voor het openen even moet schudden, om zo de smaak ervaring compleet te maken.
Movia
Op de Wine Professional in januari dit jaar bezochten we de stand van D-Vine uit Amsterdam. Zij verkopen de wijnen van het Sloveense wijnhuis Movia. En als je het over wijnen met schilcontact hebt, dan heb je het automatisch over de wijnen van Movia. Al sinds de 19e eeuw maakte de familie Kristančič hier wijn op een zo natuurlijk en traditioneel mogelijk manier. Dit resulteert in wijnen met heel veel kleur, extractie, ongelofelijk veel smaak en bezinksel.
Op de Wine Professional in januari dit jaar bezochten we de stand van D-Vine uit Amsterdam. Zij verkopen de wijnen van het Sloveense wijnhuis Movia. En als je het over wijnen met schilcontact hebt, dan heb je het automatisch over de wijnen van Movia. Al sinds de 19e eeuw maakte de familie Kristančič hier wijn op een zo natuurlijk en traditioneel mogelijk manier. Dit resulteert in wijnen met heel veel kleur, extractie, ongelofelijk veel smaak en bezinksel.
See for yourself...
Op de Wine Professional stond de zoon van meneer Kristančič om deze wijnen te presenteren. Al hun wijnen worden spontaan vergist, zonder toevoeging van (veel) sulfiet en niet gefilterd. Dit geldt voor zowel wit als rood en de wijnen zijn stuk voor stuk fantastisch en kunnen geweldig ouderen. En we mochten natuurlijk een slokje proeven van ‘het leven van de wijn’. Jummy…
Nadien
en haar slok 'leven van de wijn' nomnonom
Leven van de wijn?
Natuur en oranje wijnen bevatten nog heel veel leven, omdat ze niet gefilterd worden voor het bottelen. Er blijven dode en levende gistcellen achter in de wijn, net als micro-organismen en bacteriën die allemaal goed voor ons zijn.
Natuur en oranje wijnen bevatten nog heel veel leven, omdat ze niet gefilterd worden voor het bottelen. Er blijven dode en levende gistcellen achter in de wijn, net als micro-organismen en bacteriën die allemaal goed voor ons zijn.
Waarom zou je Yakult drinken, als er ook wijnen zijn met gezonde bacteriën? ;)
Conventionele
wijnen worden vaak zo heftig gefilterd dat niet alleen al het leven er
uit gefilterd wordt, maar daarmee ook veel smaak en spanning… Onderzoek
heeft uitgewezen dat Bordeaux wijnen van voor de tweede wereld oorlog
en dus van voor de technische revolutie, een tot wel 4.000 keer grotere
microbiologische populatie hebben dan moderne Bordeaux wijnen. En men
neemt aan dat deze microbiologische populatie bijdraagt aan het
bewaarpotentieel van grootse wijnen. Ook dragen deze micro-organismen
bij aan de smaak en structuur van de wijn.
Et voilà, het leven in de Sancerre van Sebastian Riffault
How do they do it?
Aller eerst zijn de meeste producenten van oranje wijnen, ook producent van natuurwijn en werken ze in ieder geval biologisch in hun wijngaarden. De wijnen die ze maken kunnen niet vol leven zitten, als hun wijngaarden ook niet vol van leven zijn.
Ze spuiten geen chemische bestrijdingsmiddelen, er groeien andere gewassen tussen de wijnranken, er lopen geiten, varkens, schapen of varkens door de wijngaard en het wemelt er van de insecten. Dit allemaal om een zo groot mogelijke biodiversiteit te creëren en zo een wijngaard die zelf in staat is om invloeden van buiten af, zoals droogte, schimmels etc. zelf te kunnen bestrijden. Zo hoeft de wijnmaker in de wijngaard niet of nauwelijks in te grijpen en krijgt hij gezonde en rijpe druiven van de natuur in plaats van door een chemisch middeltje te gebruiken. En oogsten gaat met de hand, omdat zware machines de bodem plat walsen en zo de biodiversiteit in de bodem vernietigen.
De hele trossen gaan na de oogst in vaten gemaakt van klei zoals amfora of in de vorm van een ei, gemaakt van beton. En niet alleen omdat dat vroeger ook zo ging…
Klei en beton hebben een aantal voordelen tegenover stalen tanks en houten vaten:
- Aardewerk heeft iets van de poreuze eigenschappen van eikenhout, waardoor er zuurstof bij de wijn komt, deze micro oxidatie ondergaat en de tannine in de wijn zachter wordt, maar niet de invloeden van de smaak van het houten vat zoals bijvoorbeeld vanille en kokos.
- Tijdens de vergisting vindt er een andere circulatie plaats in het vat dan bij een stalen tank of houten vat. Hierdoor komt de most meer in contact met de gistcellen, wat dan weer voor meer structuur en rijkdom in de wijn zorgt. Eigenlijk is het een soort van bâtonnage. F*cking slim toch?
De vergisting in deze amfora of betonnen eieren begint spontaan en zonder toevoeging van industriële gistculturen. Zo werken er meerdere, natuurlijke gistculturen aan het vergistingsproces en vinden er meerdere chemische reacties plaats. Hierdoor ontwikkeld de wijn meer aroma’s en wordt de wijn dus complexer. Het contact met de schil kan variëren van een week tot soms langer dan een jaar, dit heeft uiteindelijk natuurlijk een behoorlijk impact op de wijn die in jouw glas beland. De uiteindelijke wijn wordt niet gefilterd of geklaard en er wordt niet of nauwelijks sulfiet toegevoegd voor ‘t bottelen. De wijn is namelijk van zichzelf stabiel genoeg om geen extra sulfiet nodig te hebben.
Je kunt je misschien voorstellen dat deze wijnen een totaal ander smaakpalet hebben dan conventionele witte wijnen en omdat te testen trokken we hier in huize WinestaBram een Nederlandse oranje wijn open om het weekend te vieren.De Wijngaard Dassemus die wij ons glas hebben heeft een prachtige roze kleur met een oranje gloed en is wat troebel. In de neus een heel bloemig karakter, rozenblad en viooltjes, en indrukken van kaneel, kamille, tomatenblad, rijpe abrikoos en perzik en in de smaak heel zachte tannine, frisse zuren en sappige een afdronk. Ze wordt gemaakt van Souvignier Gris en onderging 3 weken schilinweking. Een zeer geslaagde oranje wijn!
Je kunt je misschien voorstellen dat deze wijnen een totaal ander smaakpalet hebben dan conventionele witte wijnen en omdat te testen trokken we hier in huize WinestaBram een Nederlandse oranje wijn open om het weekend te vieren.De Wijngaard Dassemus die wij ons glas hebben heeft een prachtige roze kleur met een oranje gloed en is wat troebel. In de neus een heel bloemig karakter, rozenblad en viooltjes, en indrukken van kaneel, kamille, tomatenblad, rijpe abrikoos en perzik en in de smaak heel zachte tannine, frisse zuren en sappige een afdronk. Ze wordt gemaakt van Souvignier Gris en onderging 3 weken schilinweking. Een zeer geslaagde oranje wijn!
Wijngaard Dassemus Orange 2018
What to drink?
Een van mijn favorieten is absoluut de Fontanasanta van Elisabetta Foradori. Koop ‘m bij Wijnhuis Amsterdam. Ook de Brisat de Montsant van Dominik Huber (te koop bij Wijnkooperij De Lange) is een klasse voorbeeld van oranje wijn. Maar de echte wereld top wordt toch gemaakt door Movia (te koop bij D-Vine) en de wijnen van Sasa Radikon, welke te koop zijn bij wijnwinkel.com.
Dus in plaats van liters bier naar binnen te hakken met Koningsdag, laat je verrassen door wat deze traditionele manier van wijn maken allemaal in haar mars heeft!
Je moet tenslotte toch thuis blijven dit jaar… #staysafestayhome
Bronnen:
Oxford companion to wine, J. Robinson MW
Natural wine, Isabelle Legeron MW
movia.si
d-vine.eu
wijnkooperijdelange.nl
wijnhuis.amsterdam
wijnwinkel.com
Een van mijn favorieten is absoluut de Fontanasanta van Elisabetta Foradori. Koop ‘m bij Wijnhuis Amsterdam. Ook de Brisat de Montsant van Dominik Huber (te koop bij Wijnkooperij De Lange) is een klasse voorbeeld van oranje wijn. Maar de echte wereld top wordt toch gemaakt door Movia (te koop bij D-Vine) en de wijnen van Sasa Radikon, welke te koop zijn bij wijnwinkel.com.
Dus in plaats van liters bier naar binnen te hakken met Koningsdag, laat je verrassen door wat deze traditionele manier van wijn maken allemaal in haar mars heeft!
Je moet tenslotte toch thuis blijven dit jaar… #staysafestayhome
Bronnen:
Oxford companion to wine, J. Robinson MW
Natural wine, Isabelle Legeron MW
movia.si
d-vine.eu
wijnkooperijdelange.nl
wijnhuis.amsterdam
wijnwinkel.com
dassemus.nl