Syrah of Shiraz
Liever luisteren dan lezen? Luister dan naar Spontaan vergist! De podcast waardoor je na ieder aflevering van zo'n 10 minuten, weer een beetje meer wijnkennis hebt.
Onlangs was het International Syrah day! Een mooie aanleiding om in een blog dit druivenras eens flink uit te persen.
Syrah is op haar best in de Franse Noord Rhône. Dit is dan ook waar haar ‘roots’ liggen.
Ze werd voor het eerst omschreven in 1781 onder de naam Sira. Ook toen werd ze al geblend met witte druiven als bijvoorbeeld Viognier (Waarover later meer wanneer we de noord en zuid Rhône op de sorteerband leggen!). En haar naam stamt waarschijnlijk af van het Latijnse woord Serus, wat laat rijpend betekend.
Er gaan vele verhalen over de herkomst van Syrah:
Zo zou ze rond 600 voor Christus vanuit Shiraz, een stad in Iran, naar Marseille gebracht zijn, of zo’n 1.400 jaar later, rond het jaar 1.000, vanuit Iran naar de zuidelijke Rhône vallei. Ook is Syrah ook nog nooit gespot op het Griekse eiland Sýra.
En zo zijn er wel meer sterke verhalen over haar herkomst…
DNA onderzoek heeft aangetoond dat Syrah een kind is van Mondeuse Blanche uit de Savoie en Dureza, afkomstig uit de Ardèche. Beide rassen werden samen verbouwd in de Franse Rhône en Alpen, wat een natuurlijke kruising zeer aannemelijk maakt. In Alto Adige noord Italië, heeft men onlangs ontdekt dat Dureza een broertje of zusje is van Teroldego, een typisch noord Italiaans druivenras. Wat je overigens zeker eens moet proeven!
Beide rassen hebben genetische overeenkomsten met Pinot, wat dan weer het zeer aannemelijk maakt dat Syrah dus een achter kleinkind van Pinot is.
Ook zijn er theorieën waarbij o.a. Viognier als voorouder of als broertje/zusje van Syrah genoemd wordt, echter is het vanwege onbekende (lees: uitgestorven) voorouders niet mogelijk om dit exact te bepalen.
In de wijngaard is ze een ware diva, net als Pinot... Van wie zal ze ’t toch hebben?
Ze is gevoelig voor van alles en nog wat: te veel wind in de lente zorgt voor slechte bloei en vruchtzetting, ze kan niet tegen bodems met een hoog gehalte aan kalk, dat veroorzaakt chlorose, insecten vind ze niet fijn en ze is zeer bevattelijk voor botrytis (Die lekkere grijze schimmel, mmhh..). Ook zijn sommige klonen gevoelig voor een nog redelijk onbekende ziekte genaamd: Syrah disease, waardoor de druivenstok uiteindelijk sterft.
Na veraison, wanneer ze suikers op begint te bouwen en verkleurd van groen naar blauw, rijpt ze ineens zeer snel en heeft ze maar een kort oogst moment. Is de boer er niet op tijd bij, dan verschrompelen de kleine bessen bijna waar ie bij staat.
Waterkloof False Bay Syrah
Oude Syrah stokken in de Zuid Rhône
Hoe smaakt dat?
Van nature is Syrah een iets vriendelijker smakend glas wijn dan de wijnen gemaakt van druiven uit de o zo populaire Cabernet familie.
Ze biedt hoge, maar zachtere tannine en, vooral wanneer ze geblend wordt met Grenache en Mourvèdre (De zeer befaamde GSM blend), biedt ze meer ‘mid palate’, oftewel meer structuur en mondgevoel na het nemen van een slok.
De smaken van Syrah variëren van rode en blauwe bessen, tot laurier, drop, kaneel en het typische peper aroma. Een peperige Syrah prikkelt letterlijk je neus. Wanneer Syrah rijpt in fles, komen indrukken van leer, paddenstoelen, tabak en vlees/bacon om de hoek kijken. En hoe rijper de druiven waren, hoe donkerder de fruit aroma’s en hoe meer de aroma’s van specerijen overgaan in aroma’s van drop.
Daarnaast ondergaat Syrah vaak houtrijping, waardoor er, afhankelijk van het type hout, aroma’s van vanille, kokos, specerijen, toast en cederhout voor kunnen komen.
Waar de Australische benaming Shiraz exact vandaan komt is niet helemaal duidelijk, al lijkt het mij nogal wiedes dat Syrah gewoon naar dat lekkere Australische accent verbasterd is en Shiraz werd. Er is over het algemeen wel een duidelijk stijl verschil tussen Syrah en Shiraz.
Wanneer er Syrah op de fles staat kun je er over het algemeen vanuit gaan dat het een meer elegante, zeg maar Franse stijl Syrah is met meer rood fruit en peper, hogere zuren en strengere tannine. Wanneer er Shiraz op het etiket vermeld wordt zal het waarschijnlijk een rijpere stijl zijn met meer gebruik van (nieuw/Amerikaans) hout, aroma’s van rijp zwart fruit, drop, kokos en vanille en zijn de zuren wat lager en de tannine zachter.
Waar groeit Syrah voornamelijk? En wat zijn de bekendste producenten?
Tot eind vorige eeuw werd ze voornamelijk in de Rhône en Australië verbouwd. Maar de combinatie van populariteit aan wijn uit de Rhône (Prijs/kwaliteit zeer sterk!), bekendheid vanuit Australië en het minder populair worden van wijn uit Bordeaux, maakt dat Syrah steeds sterker vertegenwoordigd wordt in diverse landen.
Frankrijk is echter nog steeds numero uno qua aanplant, waar ze na Merlot en Grenache op de derde plek staat van de blauwe druifjes met zo’n 70.000 hec. Ze is hier op haar best in zuid/oost Frankrijk. Noordelijker kan ze namelijk maar moeilijk rijp worden… De Languedoc staat op de eerste plaats qua aanplant, gevolgd door haar natuurlijke habitat de Rhône.
In de zuid Rhône is het op veel plekken te warm voor Syrah, waardoor de wijnen daar voornamelijk gemaakt worden van Grenache, maar waar Syrah dan als blendingpartner wordt gebruikt samen met o.a. Mourvèdre.
In de noord Rhône is er voor rode wijnen echter maar een blauw druivenras toegestaan: Syrah! De bekendste AOC? Ik zou zeggen Hermitage! De wijnen van deze granieten heuvel hebben kracht, structuur en lengte en hebben tijd nodig om op dronk te komen. Ook zijn ze niet goedkoop, maar vaak alsnog beter betaalbaar dan veel wijnen uit bijv. Bourgogne en Bordeaux. Denk aan de wijnen van top producenten als Jean Louis Chave, Paul Jabolet, Chapoutier en Cave de Tain.
Rondom de Hermitage heuvel ligt de AOC Crosez Hermitage. Een grote (te grote?), vaak vlakkere AOC waar soms geweldige prijs/kwaliteit vandaan komt, maar vaak ook middelmaat… Echter weet je de Crosez Hermitage van Matthieu Barret of Rene-Jean Dard & François Rico te scoren, prijs je zelf dan gelukkig! Dat zelfde geldt voor Matthieu z’n Cornas wijnen (Een AOC aan de andere kant van de Rhône rivier) en z’n Petit Ours Côtes du Rhône, absoluut fantastisch en een ware expressies van Syrah. Meer noordelijk vinden nog een grote AOC: St. Joseph. Hiervoor geldt het zelfde als Crosez Hermitage. Soms geweldig, vaak wat minder van kwaliteit, hoewel er hier wel meer diversiteit in terroir te vinden is.
In het noorden van de Rhône vinden we dan nog de befaamde ‘geroosterde heuvel’, oftewel Côte-Roti AOC. De steile, zuid/oostelijke hellingen hier bieden een warm bad, op het meest noordelijke plekje waar je Syrah kunt verbouwen. Hier wordt, mede door het soms mee vergisten van een deel Viognier, de meeste vrouwelijke, elegante Syrah gemaakt. De LaLa wijnen van Guigal daar gelaten... Koop de wijnen Domaine Rostaing, de 3 (Binnenkort zelfs 4) LaLa wijnen van Domaine Guigal of Domaine Jamet. Kost wat, maar-dan-hej-goddumme-ook-wat!
Runner-up qua aanplant is Australië. Hoewel er halverwege vorige eeuw een kleine dip was vanwege de populariteit van Cabernet Sauvignon, is Shiraz nu weer he-le-maal terug. De beste Shiraz wijnen komen voornamelijk uit de zuidelijke regio Barossa.
Hier vinden we zeer oude wijngaarden, waar geconcentreerde, krachtige wijnen vandaan komen. Vaak gecombineerd met gebruik nieuw hout. De beroemdste Shiraz wijnen zijn de Grange van Penfolds en de Hill of Grace van familie Henschke.
Heb je het liever iets betaalbaarder? Zoek dan de overige ranges van Penfolds, wijnen van Spinifex uit Barossa of wijnen uit bijvoorbeeld Coonawarra of Hunter Valley.
Daarnaast groeit er aanzienlijk veel Syrah in Zuid Afrika. De Porseleinberg Syrah van Boekenhoutskloof behoort tot de absolute wereld top, maar ook de wijnen van Chris en Andrea Mullineux, Waterkloof (En dan met name de False Bay serie, zeer zeer betaalbaar en vreselijk lekker!) en de Oldenburg Syrah zijn geweldig.
Verder vinden we Syrah in o.a. Nieuw Zeeland, Spanje, Portugal, oost Europa, Californië (Niet verwarren met Petit Syrah, da’s een ander druifje!), Washington State en Libanon.
En als je dan een mooi exemplaar gevonden hebt, wat eet je er dan bij?
Bij zo’n dikke Australische Shiraz ligt het wellicht voor de hand: Alles van BBQ! Steak on the barbie, veggies on the barbie, maakt niet uit, als het maar een rook smaakje heeft en wat vettigs voor de tannine.
Bij de elegantere stijl uit bijvoorbeeld de Rhône is een mooi stuk wildzwijn heerlijk, of vegetarische gerechten met aardse smaken als paddenstoel of truffel.
Maar wat mij het meest verrast met een klassieke stijl Syrah is Indianse Curry! Het kruidige karakter van de wijn met de specerijen zijn echt een match made in heaven! Maak de curry niet te pittig, da’s niet lekker met te veel tannine, maar zorg voor veel specerijen en voldoende kokos melk (met een hoog vet percentage!) om de tannine zachter te maken. Jummy, jummy, jummy!
Bronnen:
The Oxfort Companion to Wine 4th edition, J. Robinson, 2015
Benoemde wijnen: